ABS (Anti Bloke Brake System) Kilitleme
Önleyici Sistemi
Kilitleme önleyici sistemin görevi, kuvvetli frenleme sırasında
tekerleklerin kilitlenmesini önlemektir. Yani tekerlekler kaymaya başlamaksızın
kilitleme sınırına kadar frenlenmelidir. Bu husus otomobilin tüm özelliklerinde
(kuru, buz kayganlığı) sağlanmalıdır ABS fren sisteminin fonksiyonu her türlü frenleme
koşulu altında aracın; stabilitesini direksiyon hakimiyetini optimum şekilde frenlenmesini
sağlamaktır. Optimum şekilde frenlemenin anlamı, maksimum yol tutuşunu elde ederek
frenleme mesafesini optimize etmektir.
Acil durumlarda fren yapmak gerektiğinde,
sürücü;
önüne çıkan bir engelden kaçabilmeli virajlarda hakimiyeti kaybetmemeli
tekerleklerin yol tutuş seviyeleri farklı olsa bile direksiyon hakimiyetini kaybetmemelidir.
Fren mesafesinin azaltılmasının yanı sıra, ABS fren sisteminin en önemli avantajı,
acil frenlemeler esnasında direksiyon hakimiyetinin kaybedilmemesidir. Aşırı hızın
neden olduğu tehlikeler, hiçbir ABS fren sistemi tarafından telafi edilemez.
Sistemin Çalışması : Bir tekerleğin kilitleme tehlikesi doğar
doğmaz bu tekerleğin devir sayısı düşer. Bunun için elektronik kumanda cihazı hidrolik
üniteye 'Fren hidroliğini çek' komutunu verir. Bunun üzerine geri iletme pompası
fren hidroliğini tekerlek frenleme silindirinden çekerek basınç tutucu üzerinden
fren merkez pompası devresine iletir. Fren basıncının ortadan kaldırılması, tekerleğin
kilitleme tehlikesini önler. Aynı anda tekerlek tekrar hızlanır. Elektronik kumanda
cihazı tekerleğin yeniden kuvvetli bir şekilde frenlenebileceğini tekrar belirler
ve hidrolik üniteye 'fren hidroliğini gönder' komutunu verir. Böylece manyetik supap
üzerinden basınç tekrar yükselir. Ayarlama (düzenleme) süresi yeniden başlar.Sistemin
çalışmasını daha iyi anlayabilmek için kademe kademe incelemek daha iyi olacaktır.
ABS fren sistemleri prensipte aynı olmakla beraber pratikte bazı teknik farklılıklar
bulanmaktadır.
Anti Patinaj Sistemi (ASR) Nedir?
Gaza fazla yüklenmelerde araç patinaj yaptığı zaman araba normal
hızlanabileceğinden daha yavaş bir şekilde hızlanır. Özellikle çok hızlı bir şekilde
kalkmanız gerekirken (mesela bir yoldan karşıya geçeceksiniz, trafik yoğun, bir
aralık buldunuz hemen gaza basıp geçmek istiyorsunuz) eğer gaza, panik yapıp da,
fazla basarsanız, araç patinaj yapar, ve araç olduğu yerde duruken tekerlekler de
fırıl fırıl döner. Bu sistem genelde güçlü motoru olan arabalarda ve özellikle arkadan
itişlilerde kullanılır.
Varsayıyoruz ki gazı köklediniz ve araç patinaj yapmaya başladı. İşte bu anda aşağıdaki
şekildeki 2 numaralı sistem aracın ön tekerlerinin arka tekerlerinden daha hızlı
döndüğünü anlar ve hemen 4 numaralı fren basıncı algılayıcısını ve 5 numaralı ABS
kontrol ünitesini uyarır. Bu üniteler de (siz hala gaza basmaya devam etmekte ısrar
ediyorsanız), patinaj yapan tekere fren uygularlar ve patinaj kesilesiye kadar bu
işlemi sürdürürler.
Frenlemeyi Olumsuz Etkileyen Unsurlar
Belli sürüş koşullarında, örneğin fren kampanaları ve balatalarının
su içinden geçmesi sırasında, kuvvetli yağmurlarda ya da aracı yıkadıktan sonra
ıslanması veya kışın donması nedeniyle, frenlerin etkisi azalabilir; ancak kuruduktan
sonra etkisi tam olur.
Tuz serpilmiş yollarda giderken uzun süre fren yapılmamışsa, tam fren etkisi elde
edilemeyeceğinden, fren diskleri ve balatalarının üzerinde biriken tuz tabakası
önceden fren yapılarak giderilmelidir.
Frenlerin Aşırı Isınması
Eğer fren yapmak zorunda değilseniz, fren pedalına hafifçe basarak
balataları aşındırmayınız. Bu durum frenlerin ısınmasına, uzun fren mesafesine ve
frenlerde aşırı aşınmaya neden olacaktır.
Uzun süre yokuş aşağı inecekseniz, düşük vitese geçip yavaşlayınız (düz şanzıman)
ya da daha düşük bir vites konumu seçiniz (otomatik şanzıman). Böylece motorun frenleme
etkisinden en iyi şekilde faydalanacak ve balataların yükünü hafifletmiş olacaksınız.
Araca sonradan ön spoiler , tam boy jant kapakları vb. monte edildiği takdirde,
ön frenlerin hava giriş çıkışının engellenmediğinden emin olunmalıdır. Aksi takdirde
fren tertibatında aşırı ısınma meydana gelebilir.
Fren Servosu
Servo, sadece motor faaliyetteyken oluşan bir vakumla çalışır.
Bu nedenle motorun çalışmadığı zamanlarda aracın haraket etmesine izin verilmemelidir.
Fren servosu çalışmadığı takdirde, örneğin aracın çektirilmesi
gerekiyorsa ya da servo arızalandığında, fren servosunun eksikliğini dengelemek
amacıyla fren pedalına daha kuvvetli basmanız gerekir.
Elektronik Diferansiyel Kilidi (EDL)
ABS kilitlenmeyi önleyici fren sistemi bulunan araçlarda ilave
olarak elektronik diferansiyel kilit sistemi de bulunabilir.
EDL sistemi, uygun olmayan yol koşullarında bile, çekişi, hızlanmayı ve dik rampaları
tırmanmayı kolaylaştırır ve hatta mümkün kılar.
EDL sistemi otomatiktir. Sürücünün herhangi bir şekilde müdahale etmesine gerek
olmaz. Sistem ABS kilitlenmeyi önleyici fren sistemi sensörlerini kullanarak çekiş
tekerleklerinin hareketini izler.
Yaklaşık 40 km/s'lik (25 mph) bir hıza kadar, çekiş tekerleklerinin hızları arasındaki
yaklaşık 100 rpm'lik bir fark, tekerleği yavaşlatır ve diferansiyel üzerinden diğer
çekiş tekerleğine daha fazla çekiş kuvveti uygulayarak dengeler.
Bu işlem, sistemin ürettiği bir ses ile fark edilir. EDL sisteminden en iyi şekilde
yararlanmak için, seyir halindeyken gaz pedalını ve debriyajı yol koşullarına uygun
olarak kullanınız.
Fren uygulanan tekerleğin fren diskinin aşırı ısınmaması için, olağandışı yüklenme
söz konusu olduğunda, EDL otomatik olarak kapanır. Bu durumda araç çalışmaya devam
eder ve EDL sistemi olmayan bir araç özelliği taşır. Bu yüzden, gösterge panelinden
EDL'nin kapanıp kapanmadığı anlaşılmaz. Fren soğuduğunda da EDL otomatik olarak
tekrar devreye girer.
ABS kilitlenmeyi önleyici fren sistemi ikaz lambası yanarsa, EDL sisteminde de arıza
olabilir. Böyle bir durumda, lütfen en kısa zamanda bir Reka servisine başvurunuz.
Turbo Nedir? Nasıl çalışır
Turbonun görevi daha fazla soğuk havayı motora vererek performansı
arttırmaktır. Motorda soğuk hava sıcak havadan daha yoğundur. Bu yüzden motordan
içeri giren hava ne kadar yoğun olursa içerdeki patlama o derece şiddetli olur.
Bu sayede de üretilen güç ve tork da fazlalaşır. Otomobillerin soğuk havalarda daha
iyi performans sergilemesinin sebebi budur. Turbo ise daha fazla soğuk havayı motora
vererek performansı artırır.
|